Świat obchodził niedawno kolejny Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu, tymczasem pokolenie, które przetrwało nazistowską zagładę, ostatnie lata życia spędza w skrajnej nędzy, walcząc z głodem, zimnem i bezdomnością.

Isaac stąpa powoli, rozgarniając sobie ścieżkę wśród stert gnijących gazet i rozkładających się śmieci, piętrzących się w jego kuchni. Choć to zimny styczeń, ma na nogach sandały. Isaac przedziera się do łazienki, gdzie czeka na niego wanna bez ciepłej wody i niewielki zlew, czarny od brudu i pleśni.

W popadającym w ruinę mieszkaniu w mieście Ramat Gan pod Tel Awiwem nie ma kuchenki, dlatego 79-letni mężczyzna żywi się głównie czipsami, surowymi warzywami i zupkami w proszku, które zalewa wrzątkiem z czajnika elektrycznego.

W tak urągających warunkach spędza starość człowiek, którego najwcześniejsze wspomnienia z dzieciństwa wiążą się ciemną piwnicą pod chlewnią na Ukrainie, gdzie w czasie wojny wraz z grupą przerażonych Żydów ukrywał się przed hitlerowcami, czekając na ratunek lub śmierć.

Isaac (prosił, by nie podawać jego nazwiska) jest jednym z tysięcy mieszkańców Izraela, którzy ocaleli z Holocaustu, by na stare lata walczyć o przetrwanie w skrajnej nędzy.

Jak co roku, podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu świat pochyla się nad wstrząsającymi czarnobiałymi zdjęciami dzieci, które wpadły w tryby nazistowskiej machiny do zabijania na skalę przemysłową.

Wiele z tych dzieci to dziś osoby po osiemdziesiątce, zmagające się z chorobami i próbujące przetrwać na głodowej emeryturze i symbolicznych odszkodowaniach, wypłacanych ocalonym z Holocaustu.

– Ci ludzie przeszli gehennę na początku swojego życia, na stare lata nie powinni tak cierpieć – uważa

Tamara More, szefowa Stowarzyszenia Natychmiastowej Pomocy Ofiarom Holocaustu.

Organizacja poprzez sieć wolontariuszy pomaga Isaakowi i około trzem tysiącom osób w podobnej sytuacji w Izraelu, koncentrując się przede wszystkim na tych, którzy zmagają się ze skrajną biedą. – Codziennie umiera około 35 osób, które przetrwały Holocaust – mówi More. – Mamy coraz mniej czasu, by choćby odrobinę wynagrodzić im niesprawiedliwość, jaka ich spotkała.

W Izraelu średnia wieku osób, które przeżyły Holocaust to 87 lat – większość z nich zapewne nie doczeka roku 2025. 112-letni Izraelczyk, który przeżył Auschwitz, uważany jest za najstarszego żyjącego człowieka na świecie.

Zdając sobie sprawę z tego, że zostało coraz mniej czasu, rząd Izraela w 2014 roku wprowadził ustawę gwarantującą minimalne wypłaty w wysokości 2200 szekli (około 2200 zł) na miesiąc dla ocalonych z Holocaustu. Ustawowo zwiększono też dopłaty do opieki zdrowotnej oraz zrównano zasiłki wypłacane osobom, które do Izraela przyjechały zaraz po wojnie i tym, którzy przenieśli się tam później. Yair Lapid, były minister finansów odpowiedzialny za ustawę, określił ją jako “poprawkę do historycznej niesprawiedliwości”.

Program pomógł części starszych ludzi, ale wielu wciąż zmaga się z biedą. W najgorszej sytuacji są ci, którzy w latach 90. wyemigrowali do Izraela z krajów byłego Związku Radzieckiego, tracąc tym samym prawo do rosyjskiej emerytury.

– Żyją w skrajnej biedzie, bo ich parasol ochronny jest zbyt mały – tłumaczy Colette Awital, szefowa Centrum Organizacji Ocalałych z Holokaustu. – Ci ludzie pracowali przez całe życie, ale nie mają emerytury. Sama zapomoga, jaką otrzymują z racji tego, że są ofiarami nazistów, nie wystarczy na godne życie.